Lokomotive 1B van Stichting Spoorweg-Maatschappij Zuid-Beveland (SZB)

Stoomlocomotief nummer 1B Änne is een tweeassige tenderloc, gebouwd in 1910 door Humboldt (fabrieksnummer 735) in Keulen voor de Jülicher Kreisbahn waar zij, samen met zusterloc 2 B (Humboldt 736), in 1911 in dienst werd gesteld.

Bij de Jülicher Kreisbahn werd locomotief 1B voor de Tweede Wereldoorlog ingezet als trekkracht voor reizigerstreinen. In de jaren 1950-1966 werd ze ingezet in de goederendienst en voor rangeerwerk.

De plaats Jülich ligt ter hoogte van Heerlen in Duitsland, gelegen aan de rivier de Roer. Jülich is het uitgangspunt van de Jülicher Kreisbahn. Dit is een normaalsporige lijn met een totale lengte van 15,2 kilometer. Het gedeelte Kirchberg-Puffendorf werd geopend op 1 juli 1911, Kirchberg-Jülich Kreisbahnhof op 14 september 1912.

De lijn was van belang voor het vervoer van arbeiders en scholieren en vooral ook voor de afvoer van landbouwproducten. De lijn is aangelegd door de Berlijnse firma Lenz & Co, een bedrijf dat veel lokaalspoor- en tramweglijnen in Duitsland heeft gebouwd en voor een deel ook geëxploiteerd.

Tot 1928 verzorgde Lenz & Co de exploitatie van de Jülicher Kreisbahn, waarna de Vereinigte Kleinbahnen AG, gevestigd te Keulen, deze overnam. In 1957 nam de Deutsche Eisenbahn-Gesellschaft AG (DEG) de exploitatie over. De lijn zelf was van het begin af aan in het bezit van de Landkreis Jülich.

In 1968 ontdekte de Duitse fabrieksplatenverzamelaar Otto Straznicky, ook bekend als Ostra, de loc en zag dat de fabrieksplaten nog aanwezig waren. Op zijn verzoek aan de directie van de DEG of hij de fabrieksplaten kon kopen, kreeg hij als antwoord dat hij de platen alleen mocht hebben als hij ook de hele loc meenam. Het gevolg was dat de machine verhuisde naar de tuin van Ostra, waar ze vervolgens 28 jaar uitstekend verzorgd werd. Hij noemde de loc naar zijn vrouw Änne. Toen het onderhoud van de locomotief hem te bezwaarlijk werd zocht hij een nieuw onderkomen voor Änne, die hij uiteindelijk vond bij de SZB. Op 24 september 1996 is de machine overgebracht naar Nederland alwaar een kleine groep enthousiaste vrijwilligers werkt nu gestaag aan het rijvaardiige herstel van de bejaarde dame.

In 2016 is de loc ondergebracht op een industrieterrein nabij station Kruiningen-Yerseke. In 2020 verhuisden de club en de locomotief naar een industrieterrein nabij Kapelle.

Levensloop :

Status van de restauratie

Er wordt geregeld aan de machine gewerkt door een kleine club vrijwilligers. Het achterste gedeelte van het frame is geheel gerestaureerd en grotendeels vernieuwd. Momenteel wordt gewerkt aan de renovatie van het machinistenhuis. Voorts zijn diverse appendages inmiddels gerevideerd. De grootste klus die de SZB nog staat te wachten betreft het herstel (of de vervanging) van de originele stoomketel, die uit 1910 dateert.

(Met vriendelijke dank aan Kees Wielemaker en Jan Strooband)

Zie ook http://www.szbstoom.nl/index.html