Personenwagen HIJSM 8* 'Char á Bancs' van das Stichting Het Nederlands Spoorwegmuseum (SpM)

* = Het breedspoorijtuig is dienstvaardig.

De Chars-à-bancs nummers 1 - 8 (nu zouden we zeggen: rijtuig 2e klasse), gemaakt naar 'naar Belgisch fatsoen', van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij waren aan de zijkanten gedeeltelijk open. De openingen konden met zeildoek worden afgesloten.
Inwendig waren ze voorzien van zes in dwarsrichting geplaatste en met blauw laken beklede banken, die aanvankelijke plaats boden aan elk zes reizigers. Oorspronkelijk werden achttien van deze rijtuigen besteld, maar tien stuks werden eenvoudiger uitgevoerd en als 'Waggon' met de nummers 2 -11 in dienst gesteld (zie aldaar).
De donkerbruine Chars-à-bancs werden vanaf mei 1840 geel geschilderd. De beklede banken werden met koehaar opgevuld en voorzien van ijzeren leuningen. Ook werd toen een begin gemaakt om de open zijwanden te voorzien van houten panelen met met glazen vensters. De zeildoekse gordijnen werden daarna gebruikt om de open zijwanden van de 'Waggons' af te sluiten. 

Het museumrijtuig is een replica van het origineel dat in 1839 werd gebouwd en gebruikt bij de opening van de spoorlijn Amsterdam (d' Eenhonder Roe) en Haarlem (bij de Amsterdamse Poort), de eerste spoorlijn in Nederland. Het werd in 1938 gebouwd voor de herdenking in 1939 van 100 jaar spoorwegen in Nederland. Dit feest vond o.a. plaats op het Frederiksplein in Amsterdam, waar de replica van "De Arend" met drie nagebouwde rijtuigen rondjes reed op een speciaal aangelegd spoor met een breedte van 2 meter.

In principe wordt 'DE AREND' in het derde weekend van de maand opgestookt om heen en weer te rijden op het terrein van het Spoorwegmuseum. In 2008 is daartoe een breedspoortraject van ca 200 m lengte aangelegd. Omdat de locomotief weinig bescherming biedt aan het personeel, rijdt ze niet tijdens weekenden met regen of vorst.
(BS 25/9'13)

 Bron: De breedspoorlocomotieven van de HIJSM - G.F. van Reeuwijk - De Alk 1985