Gedeckte Wagen CHRK 24490 van Stichting Stoomtrein Goes Borsele

Vanaf ca. 1880 kende de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HSM) standaard gesloten goederenwagens (type CHD). In de periode tot 1919 werden enkele duizenden van deze wagens gebouwd. In het begin van de twintigste eeuw nam het vervoer van groente en fruit richting de groeiende steden enorm toe. De HSM nam daarom tussen 1913 en 1921 zo’n 2000 wagens in dienst die speciaal voor dit groentevervoer dienden. De nieuwe groentewagen was eigenlijk een modernere en grote uitvoering van deze standaardwagen. Ze waren ruim twee meter langer dan de tot dan toe gebouwde standaard gesloten wagens maar hadden wel hetzelfde draagvermogen. Omdat de wagens specifiek voor groentevervoer dienden, was het (in verhouding tot de lengte) lagere draagvermogen geen bezwaar. Kratten fruit wegen nu eenmaal niet zoveel maar nemen wel veel ruimte in beslag. Voor het groente¬vervoer waren ze voorzien van een flink aantal ventilatieroosters en -luiken. Hierdoor kon de lading in de zomer beter gekoeld worden dan voorheen. De luiken zijn aan de binnenzijde af te sluiten indien de buitentemperatuur te laag is.

De voor die tijd moderne wagens waren voorzien van een zwaar ijzeren frame, moderne aspotten, snelremmen en zelfs een gesloten remmershuis. Omdat nog niet alle goederentreinen luchtremmen hadden, kreeg een deel van de serie nog een remmershuis. Langs de zijwanden kenden de wagens lange, doorgaande treeplanken zodat ze in personentreinen dienst mochten doen. In een personentrein moesten de conducteurs immers via de treeplanken langs de gehele trein kunnen lopen.

De laatste nog bestaande wagen uit deze grote serie, is de HSM groentewagen uit 1919. Deze wagen deed dienst bij de HSM en later bij NS met nummer CHRK 24190. In hoofdzaak werd de wagen gebruikt voor het vervoer van groente en fruit, soms ook voor ander gekoeld of geventileerd vervoer. In de jaren ? werd deze serie wagens buiten dienst gesteld nadat rond 1940 het remmershuis al was afgenomen. Het onderstel van de wagen werd wellicht nog hergebruikt als zandwagen na een grondige verbouwing zoals bij de twee SGB zandwagens gebeurde. De bovenbouw van de wagen werd afgenomen en opgesteld naast het huis van een melkboer in West-Souburg (nabij Vlissingen). Hier deed de wagenbak enkele tientallen jaren dienst als magazijn waarvoor twee draaideuren in één van de kopwanden werden gemaakt. Latere bewoners van het pand gebruikten de wagenbak als schuur en garage. De wagenbak raakte overcompleet toen een nieuwe schuur werd gebouwd.

De SGB werd vervolgens in 2002 in de gelegenheid gesteld om de wagenbak over te nemen. In de zomer van 2003 werd de wagenbak naar Goes verplaatst. Hier werd het geplaatst op een al eerder bewaard en bijpassend onderstel van een andere goederenwagen. Na een omvangrijke restauratie, waarbij het remmershuis zal moeten worden gereconstrueerd, zal de unieke wagen weer in dienst genomen kunnen worden. Aangezien deze wagen het laatste bewaard gebleven exemplaar van deze serie is, heeft de wagen een A-status in het Register Railmonumenten.