Rijtuig NS B 4118* van Stichting Het Nederlands Spoorwegmuseum (SpM)

* = Het rijtuig is dienstvaardig.

De 24 rijtuigen 2e klasse B 4101 - 4124 (plan W1) werden in 1966 in dienst gesteld ten behoeve van het buurlandverkeer, d.w.z. het verkeer in gewone treinen naar Duitsland en België. De hoofdafmetingen en de indeling kwamen overeen met die van de Duitse buurlandrijtuigen, de 'Silberlinge'. Alleen was er een coupé minder zodat de ruimte in de coupé's groter was. Door een geheel nieuw ontwerp werd een belangrijke gewichtsbesparing verkregen, waardoor de rijtuigen slechts 35 ton wogen, dus veel minder dan de 45 ton van de kleinere rijtuigen van plan E. Ze kwamen de Duitse grens over tot Keulen en een enkele keer in Luxemburg.

Bij de invoering van het internationale nummeringsysteem in 1966 kreeg de serie de nieuwe nummers 21-30 401 ... 428 (niet aaneengesloten).

De B 4118 werd 21-30 422.

Toen de capaciteit van Beneluxtreinstellen NS 1201 - 1208 en SNCB 220.901 - 220.904 te klein bleek om de groeiende stroom reizigers op te kunnen vangen, werd besloten om ze te vervangen door trek/duw-treinen met een Belgische elektrische locomotief, een Belgische A, een Belgische AB, drie Nederlandse B's plan W1 en een Nederlands stuurstandrijtuig. Voor dat doel werden 20 plan W's voorzien van stuurstroomkabels, zodat de locomotief vanuit het stuurstandrijtuig bediend kon worden. Ze werden vernummerd in 50 84 21-451 ... 474. De rijtuigen kregen een brede gele band onder de ramen zoals voordien bij de Benelux-treinstellen, waarbij de lichtgele biezen vervielen, en gele deuren.

De 21-30 422 (ex 4118) werd 21-30 472.

In 1987 kwamen geheel nieuwe, op ICR gebaseerde, Benelux-rijtuigen in dienst. De plan W's degradeerden toen tot de binnenlandse dienst, maar bleven als versterking van de verder uitsluitend uit Intercityrijtuigen bestaande treinen wel lange afstanden rijden op Maastricht - Haarlem. De beschildering werd nu in overeenstemming gebracht met die van de Intercityrijtuigen, dus geel met een brede blauwe band rond de vensters. Uiteraard werden de rijtuigen ook weer vernummerd, nu in 21-37 451 ... 477. De 21-30 472 (ex B 4118) werd 21-37 472. Na de aanschaf van nieuwe intercitytreinstellen konden de plan W's wegens overtolligheid in 1998 terzijde gesteld worden. In verband met de vervoersgroei werden ze nog niet gesloopt. Al een jaar later werden de 15 beste exemplaren na een onderhoudsbeurt weer in dienst gesteld. In 2003 viel het doek definitief. Het jaar daarna werden de meeste rijtuigen gesloopt. De 21-37 455, 457 en 472 werden aan het Spoorwegmuseum geschonken. De beste van de drie, de 21- 37 472 (ex B 4118), werd in 2004 in Tilburg in de oorspronkelijke kleurstelling teruggebracht: donkerblauw met lichtgele biezen.  Het rijtuig wordt regelmatig gebruikt bij publieksritten en ook als remrijtuig bij het overbrengen van ander niet-beremd materieel van het museum.

De 21-37 455 en -457 werden in het voorjaar van 2011 geschonken aan de Friese Stoomtrein-Maatschappij (FStM) en maken geen deel meer uit van de collectie van het Spoorwegmuseum.

Benaming: B11

B: rijtuig voor de 2e klasse

11: met 11 “coupé’s”

(BS 12/09'11)