.JPG)
Foto copyright Sevrien Ferrée
NS 451 op 25-04-2014 te Haaksbergen |
|
Ontwerp en bouw
Loc 451 werd gebouwd door Werkspoor te Amsterdam, onder fabrieksnummer 1042, geleverd in de tweede helft van 1956 aan de N.V. Nederlandsche Spoorwegen. Dit was de eerste uit een serie van tien locomotieven. Ze waren speciaal ontworpen en gebouwd ten behoeve van het goederenvervoer op de overgebleven interlokale stoomtramlijnen in Friesland, Groningen en het Westland, waarop de zwaardere diesellocomotieven zoals de series 2200 en 2400 indertijd niet konden worden toegelaten.
Historische inzet
De inzet in het noorden was vanuit Groningen-stad op de NTM-lijn naar Drachten en vanuit Steenwijk voor de dienst op de NTM-lijn naar Oosterwolde en Gorredijk. Daar waren ze de opvolgers van de diesel-mechanische locomotieven serie 161-165. Eén exemplaar hiervan is bewaard gebleven en is onder beheer van de Stichting NS 162 inmiddels geheel gerestaureerd en gestationeerd in Hoorn. en De NTM is de Nederlandsche Tramweg Maatschappij die voor de oorlog een uitgebreid net van ongeveer 350 km bezat, voornamelijk in Friesland, maar ook met uitlopers naar Groningen, Drenthe en Overijssel.
Op de WSM-lijnen in het Westland, reden deze locomotieven vanuit Delft naar Loosduinen en 's-Gravezande voor de aanvoer van steenkolen voor o.m. het verwarmen van de broeikassen en voor de omvangrijke afvoer van de in het Westland geteelde groente. Op de stations en bij de groenteveilingen werd daartoe ook uitgebreid gerangeerd. De WSM is de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij die een lijnennet had ten westen van Delft.
Toen in de jaren zestig van de vorige eeuw het vervoer per vrachtauto sterk opkwam, de steenkolen door aardgas werden verdrongen en vele laad- en losplaatsen en ook vele lokale goederenlijnen gesloten werden, werd ook de inzet van deze locserie in bovengenoemde diensten overbodig. Daarop hebben ze nog een aantal jaren rangeerdiensten verricht vanuit de depots Feijenoord en Zwolle. De meeste locs gingen in 1971 en 1972 vervolgens naar de sloper, behalve de 451. Ze ontsprong de dans en werd in 1972 aan MBS verkocht.
Museaal verleden
Bij MBS is de loc vanaf het begin hoofdzakelijk ingezet voor extra ritten met personen- en goederentreinen, op speciale dagen en in latere jaren ook voor het arrangement 'rijd uw eigen trein'. Een steeds terugkerend probleem was echter lekkage van koelwater in het oliecarter. Vele jaren werd dit euvel steeds met noodreparaties tijdelijk verholpen, doch toen eind 2010 ook enkele andere technische mankementen aan het licht kwamen, is besloten tot een grote motorrevisie.
De algehele motorrevisie is belangeloos uitgevoerd door medewerkers van Thomassen motorenfabriek in de Steeg. Daarbij is ook gebruik gemaakt van onderdelen afkomstig van twee ruilmotoren die zich al tientallen jaren in MBS-bezit bevonden. Na de herplaatsing van het motorblok op de locomotief, volgden diverse rest-werkzaamheden en afwerking in eigen beheer, ook van de elektrische installatie. Verder werd nog enig herstelwerk aan de beplating uitgevoerd en werd een complete zowel in- als uitwendige schilderbeurt uitgevoerd, geheel volgens de specificaties zoals die bij aflevering waren aangegeven.
Waardestelling, huidige inzet en toekomst
Aan NS 451 is de hoogste status (A-status) toegekend in het Nationaal Register Mobiel Erfgoed. Ze staat geregistreerd onder registernummer 082. De toelichting daarbij luidt: ‘Diesellocomotief NS 451 is de representant van een belangrijke ontwikkeling in het Nederlandse railvervoer, namelijk de invoering van dieseltractie op de door de Nederlandse spoorwegen overgenomen interlokale (stoom)tramlijnen’. Loc 451 vormt samen met enkele Nederlandse goederenwagens een ensemble. Dit ensemble geeft een lokale goederentrein/ -tram weer uit de late 50-er en vroege 60-er jaren.
De feestelijke hernieuwde in-dienst-stelling geschiedde op 10 mei 2014. Haar inzet is gelijk aan de voorgaande MBS-jaren (zie boven). Vanwege de zichtbare koppelstangen wordt de locomotief door de bezoeker soms verward met een stoomlocomotief.
Aanbevolen bronnen